✨Hành Lang Hẹp - Nhà Nước, Xã Hội Và Vận Mệnh Của Tự Do

Tự do là nền tảng của một xã hội tiến bộ, nhưng vì sao nó lại mong manh, hiếm hoi và dễ bị đánh mất? Trong Hành Lang Hẹp, hai tác giả của cuốn sách kinh điển Tại sao các quốc gia thất bại tiếp tục đào sâu mối quan hệ phức tạp giữa nhà nước và xã hội, lý giải vì sao tự do không chỉ là thành quả, mà là một quá trình cân bằng đầy rủi ro.

Tác giả

• Daron Acemoglu là Giáo sư Kinh tế tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), một trong những nhà kinh tế học hàng đầu thế giới.

• James A. Robinson là Giáo sư Khoa học Chính trị và Kinh tế tại Đại học Chicago, nổi tiếng với các công trình nghiên cứu về thể chế và phát triển.Hai ông từng tạo tiếng vang toàn cầu với cuốn Why Nations Fail (Tại sao các quốc gia thất bại), được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ và nằm trong danh sách sách kinh tế có ảnh hưởng nhất thế kỷ 21.

Hành Lang Hẹp - Nhà Nước, Xã Hội Và Vận Mệnh Của Tự Do

"Hành lang hẹp" dựng lên cục diện bao quát giúp trả lời câu hỏi tại sao tự do nở rộ ở những quốc gia này trong khi tình trạng vô chính phủ hoặc độc tài chuyên chế lại bao trùm ở nhiều nước khác - và giải thích cách thức để tự do có thể tiếp tục phát triển bất chấp các mối đe dọa mới.

• Trong "Hành lang hẹp", hai tác giả xây dựng một lý thuyết mới về tự do và cách đạt được tự do, rút ra vô số bằng chứng từ các vấn đề thời sự lẫn những dòng chảy phân kỳ của lịch sử thế giới.

• Tự do không hề là trật tự “tự nhiên” của vạn vật. Hầu như ở bất cứ nơi đâu vào bất kể thời nào, kẻ mạnh vẫn thống trị kẻ yếu, và tự do của con người bị tiêu tan trong bạo lực hoặc bởi phong tục tập quán lâu đời hay những chuẩn mực cứng nhắc. Nhà nước hoặc quá yếu không thể bảo vệ người dân thoát khỏi những mối đe dọa này, hoặc quá mạnh khiến người dân không thể tự bảo vệ mình trước sự chuyên quyền. Tự do chỉ xuất hiện trong thế cân bằng mong manh và bấp bênh giữa nhà nước và xã hội.

• Truyền thuyết phương Tây cho rằng tự do chính trị là một cấu trúc ổn định, đạt được nhờ quá trình “khai sáng”. Các tác giả lập luận rằng quan điểm tĩnh này là ảo tưởng. Trên thực tế, hành lang dẫn đến tự do rất hẹp và chỉ mở ra thông qua cuộc đấu tranh triệt để và không ngừng nghỉ giữa nhà nước và xã hội: Các tác giả xem xét Phong trào Dân quyền Hoa Kỳ, lịch sử sơ khai và gần đây của châu Âu, nền văn minh Zapotec vào khoảng năm 500 trước Công nguyên, cũng như những nỗ lực của Lagos nhằm nhổ tận gốc nạn tham nhũng và thiết lập trách nhiệm giải trình của chính phủ để minh họa việc cần làm để bước vào và ở lại trong hành lang dẫn đến tự do. Nhưng họ cũng xem xét lịch sử nhà nước phong kiến Trung Quốc, chủ nghĩa thực dân ở Thái Bình Dương, hệ thống đẳng cấp của Ấn Độ, cái lồng quy tắc ngột ngạt của Ảrập Saudi và “Leviathan bù nhìn” của nhiều quốc gia Mỹ Latinh và châu Phi để chỉ ra các quốc gia có thể trượt ra khỏi hành lang dẫn đến tự do như thế nào, đồng thời giải thích những vòng lặp quay lại như cũ khiến cho việc đạt được tự do trở nên khó khăn hơn.

• Ngày nay chúng ta đang ở giữa thời kỳ bất ổn nghiêm trọng. Mối đe dọa sắp xảy ra không phải “chỉ là” mất tự do chính trị, cho dù bản thân điều đó đã là nghiệt ngã; mà còn tiêu tan sự thịnh vượng và an toàn vốn phụ thuộc rất nhiều vào tự do. Đi ngược hành lang dẫn đến tự do là bước vào con đường dẫn tới lụi tàn.

Sách mang đến điều gì cho người đọc?

Giải thích sâu sắc vì sao tự do chính trị không dễ đạt được và càng khó duy trì.

Hiểu rõ vai trò sống còn của nhà nước và xã hội dân sự trong một nền dân chủ thực sự.

Cung cấp công cụ tư duy để đánh giá các thể chế và dự đoán xu hướng chính trị.

Là lời cảnh báo và cũng là lời kêu gọi hành động để bảo vệ tự do đang bị xói mòn.

Một tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà hoạch định chính sách, học giả, và công dân có trách nhiệm.

Lời khen tặng dành cho cuốn sách Hành Lang Hẹp - Nhà Nước, Xã Hội Và Vận Mệnh Của Tự Do

• "Hành lang hẹp đưa chúng ta vào một hành trình hấp dẫn, xuyên lục địa và xuyên suốt lịch sử loài người, khám phá thành phần quan trọng của tự do. Vào thời điểm này, không thể có cuộc tìm kiếm nào quan trọng hơn – cũng như không có cuốn sách nào quan trọng hơn." - George Akerlof, Nobel kinh tế, 2001

• “Tự do không hề dễ dàng đạt được. Dân chúng nhiều nơi phải chịu đựng những chính phủ kém hiệu quả và bị chôn chân trong cái lồng của những chuẩn mực và truyền thống lâu đời. Những người khác bị Leviathan chuyên quyền khuất phục. Trong bức tranh vô cùng độc đáo và thú vị này, Daron Acemoglu và Jim Robinson đưa chúng ta vào hành trình xuyên thời gian và không gian qua các nền văn minh. Một thành tựu xuất sắc mà chỉ họ mới có thể đạt được và dường như đã được định sẵn để lặp lại kiệt tác Tại sao các quốc gia thất bại." - Jean Tirole, Trưởng Kinh tế Toulouse, Nobel kinh tế, 2014

• “Chúng ta nên nhìn nhận thế nào về những thách thức hiện tại mà nền dân chủ đang phải đối mặt? Cuốn sách xuất sắc và kịp thời này dựng lên một bố cục đơn giản và thuyết phục để đánh giá các hình thức quản trị xã hội thay thế. Phân tích trong sách nhắc nhở rằng cần phải cảnh giác để duy trì thế cân bằng hợp lý giữa nhà nước và xã hội - đề vẫn tồn tại trong ‘hành lang hẹp’ - và tránh rơi vào tình trạng vô chính phủ hoặc độc tài." - Bengt Holmstrom, Nobel kinh tế, 2016

• "Hơn 10.000 năm qua, một trong nhũng nghịch lý lớn nhất của lịch sử chính trị là xu thế rời xa các bộ lạc nhỏ và hướng tới phát triển nhà nước tập quyền cho phép các xã hội của hàng triệu người vận hành. Nhưng làm thế nào một nhà nước hùng mạnh có thể dung hòa với quyền tự do cho công dân của mình? Cuốn sách tuyệt vời này mang lại câu trả lời cho vấn đề nan giải cơ bản đó. Bạn đọc sẽ thấy vừa thú vị vừa kích thích tư duy.” - Jared Diamond, giáo sư địa lý tại UCLA và là tác giả đoạt giải Pulitzer của cuốn Guns, Germs, and Steel

• “Với những ví dụ hấp dẫn về những nền văn minh phát triển rực rỡ hay lụi tàn thề lương, Acemoglu và Robinson đưa ra một phân tích thú vị về sự cân bằng quan trọng cần thiết giữa nhà nước và xã hội. Hành lang hẹp được coi là cuốn sách mạng tính bước ngoặt vạch ra tương lai của tự do cho bất kỳ nhà hoạch định chính sách, học giả hoặc công dân nghiêm túc nào." - Erik Brynjolfsson, đồng tác giả The Second Machine Age

• "Hai trong số những nhà khoa học xã hội giỏi nhất thế giới đã viết một cuốn sách uy tín đầy ắp hiểu biết và luận cử sâu sắc, thực sự kỳ công. Từ nghiên cứu lịch sử phong phú về thế cân bằng bấp bênh giữa nhà nước và xã hội, sách rút ra một kết luận lạnh lùng mà mọi người có suy nghĩ nên biết: Tự do vừa hiếm có vừa mong manh, dễ dàng bị bủa vây giữa chế độ chuyên chế và tinh trạng vô chính phủ.” - Joel Mokyr, tác già A Culture of Growth

Mục lục sách Hành Lang Hẹp - Nhà Nước, Xã Hội Và Vận Mệnh Của Tự Do

• Lời nhà xuất bản giới thiệu sách

• Lời nói đầu

• Chương I: Lịch sử cáo chung như thế nào?

• Chương 2: Nữ Hoàng Đỏ

• Chương 3: Khát vọng quyền lực 

• Chương 4: Kinh tế học bên ngoài hành lang dẫn đến tự do

• Chuong 5: Biểu tượng của Chính Phủ tốt

• Chương 6: Chiếc kéo của Châu Âu

• Chương 7: Thiên mệnh

• Chương 8: Nữ Hoàng Đỏ vỡ tan

• Chương 9: Vạch lá tìm sâu

• Chương 10: Chuyện gì xảy ra ở Ferguson vậy?

• Chương 11: Leviathan bù nhìn

• Chương 12: Hậu duệ nhà Wahhab 

• Chuong 13: Nữ Hoàng Đỏ ngoài tầm kiểm soát

• Chuong 14: Lối vào hành lang dẫn đến tự do

• Chương 15: Sống cùng quái thủ Leviathan

• Lời cảm tạ

• Biên khảo thư mục

• Nguồn tư liệu các bản đồ

• Chú thích

• Tư liệu hình ảnh đính kèm